Trong thế giới đầy tri thức và khám phá liên tục, nghiên cứu khoa học đóng vai trò quan trọng như một bước tiến vượt bậc của nhân loại. Đây là cách chúng ta tiếp cận với sự hiểu biết sâu sắc hơn về mọi thứ xung quanh. Từ cơ bản nhất cho đến những bí ẩn phức tạp. Những bài viết, công trình nghiên cứu và phát minh nảy sinh từ nghiên cứu khoa học không chỉ giúp mở rộng biên độ kiến thức. Mà còn thúc đẩy sự phát triển của xã hội và khoa học.
Hãy cùng Luận Văn Online, khám phá bản chất và quy trình của nghiên cứu khoa học thông qua bài viết “Nghiên cứu khoa học là gì? 7 bước làm nghiên cứu khoa học đạt chuẩn”.
1. Khái niệm nghiên cứu khoa học?
Nghiên cứu khoa học là một cơ hội quý báu để họ tiếp cận và tham gia vào quá trình khám phá, tìm hiểu và tạo ra kiến thức mới trong lĩnh vực học tập của mình. Điều này thường được thực hiện dưới sự hướng dẫn của giảng viên hoặc người hướng dẫn nghiên cứu. Nghiên cứu cho sinh viên đại học có thể bao gồm việc thực hiện các dự án nghiên cứu, tham gia vào các hoạt động thực tế, thu thập và phân tích dữ liệu, đặt ra các câu hỏi nghiên cứu, và trình bày kết quả thông qua báo cáo hoặc thậm chí là các bài báo khoa học.
Mục tiêu của nghiên cứu khoa học cho sinh viên đại học không chỉ nằm ở việc mở rộng kiến thức cá nhân. Mà còn giúp họ phát triển kỹ năng quan trọng như tư duy phân tích, giải quyết vấn đề, làm việc nhóm và trình bày thông tin. Ngoài ra, nghiên cứu cũng giúp sinh viên tiếp xúc với thế giới thực tế của ngành học mình, thúc đẩy khả năng sáng tạo và khám phá những lĩnh vực mới. Từ những dự án nghiên cứu nhỏ đến những dự án lớn hơn, nghiên cứu khoa học cho sinh viên đại học là cơ hội để họ trải nghiệm và thấu hiểu sâu hơn về bản chất của việc tham gia vào quá trình tạo nên kiến thức và cách khoa học đóng góp vào sự phát triển của xã hội.
2. 7 bước làm nghiên cứu khoa học đạt chuẩn
Bước 1: Xác định vấn đề nghiên cứu
Bước đầu tiên trong quá trình thực hiện nghiên cứu khoa học là xác định vấn đề nghiên cứu. Vấn đề nghiên cứu đóng vai trò như một “cửa ngõ” đưa bạn vào thế giới của kiến thức mới và sự hiểu biết sâu sắc về lĩnh vực bạn quan tâm.
Khi xác định vấn đề nghiên cứu, bạn cần tập trung vào lĩnh vực quan tâm, nhận thức về những thách thức hoặc khoảng trống kiến thức mà bạn đã nhận thấy. Điều này có thể bắt nguồn từ những câu hỏi cá nhân, tham khảo tài liệu, hoặc cảm nhận từ thực tế.
Xác định vấn đề nghiên cứu có vai trò quyết định đến hướng đi của toàn bộ quá trình nghiên cứu. Việc đặt ra vấn đề cụ thể giúp bạn tập trung, xác định mục tiêu. Và hình thành một khung làm việc cho toàn bộ nghiên cứu.
Bước 2: Tiến hành tìm hiểu và đánh giá tài liệu:
Bước tiếp theo trong quá trình nghiên cứu khoa học là tiến hành tìm hiểu và đánh giá tài liệu. Đây là bước quan trọng để bạn có cái nhìn tổng quan về tình hình hiện tại của lĩnh vực nghiên cứu. Đảm bảo rằng bạn không trùng lặp những điều đã được nghiên cứu trước đó.
Khi tiến hành tìm hiểu tài liệu, bạn nên tham khảo sách, bài báo, báo cáo. Và các nguồn thông tin có liên quan đến vấn đề nghiên cứu. Điều này giúp bạn hiểu rõ về các nghiên cứu đã được thực hiện, các khía cạnh đã được đề cập, và kiến thức hiện có trong lĩnh vực đó.
Sau khi thu thập tài liệu, bạn cần đánh giá chất lượng và độ tin cậy của chúng. Điều này bao gồm việc xem xét nguồn gốc, phương pháp nghiên cứu. Và tình trạng xuất bản của tài liệu. Đánh giá này giúp bạn xác định được thông tin đáng tin cậy. Và thúc đẩy việc tránh việc dựa vào thông tin không chính xác hoặc không đầy đủ.
Bước 3: Xây dựng giả thuyết hoặc câu hỏi nghiên cứu:
Nếu bạn quyết định xây dựng một giả thuyết. Đảm bảo rằng nó là một tuyên bố có thể được kiểm tra bằng dữ liệu. Ví dụ, trong nghiên cứu về tác động của chế độ ăn uống không lành mạnh đến sức khỏe của người trẻ. Giả thuyết có thể là: “Chế độ ăn uống không lành mạnh gây ra tình trạng béo phì và tăng nguy cơ các bệnh lý liên quan đến sức khỏe ở người trẻ.”
Nếu bạn muốn đặt ra câu hỏi nghiên cứu. Hãy đảm bảo câu hỏi đó là rõ ràng và cụ thể. Giúp bạn tập trung vào việc thu thập và phân tích dữ liệu. Ví dụ, câu hỏi nghiên cứu có thể là: “Tại sao chế độ ăn uống không lành mạnh có thể dẫn đến tăng nguy cơ béo phì và các bệnh lý liên quan đến sức khỏe ở người trẻ?”
Cả giả thuyết và câu hỏi nghiên cứu đều phải phù hợp với vấn đề bạn đã xác định. Và được đặt ra một cách chính xác. Chúng giúp bạn tập trung vào mục tiêu của nghiên cứu và xác định phạm vi của quá trình nghiên cứu.
Bước 4: Thiết kế phương pháp nghiên cứu:
Trước hết, bạn cần xác định phương pháp nghiên cứu phù hợp với mục tiêu và vấn đề của bạn. Có nhiều phương pháp khác nhau. Như nghiên cứu thực địa, nghiên cứu thư viện, thử nghiệm, khảo sát, phân tích dữ liệu sẵn có, v.v. Hãy chọn phương pháp mà bạn cảm thấy có khả năng mang lại kết quả chính xác và có ý nghĩa.
Sau đó, bạn cần xác định cách bạn sẽ thu thập dữ liệu. Điều này bao gồm việc lựa chọn mẫu thí nghiệm hoặc người tham gia, cách thu thập dữ liệu (trực tiếp, gián tiếp, qua cuộc khảo sát, v.v.). Và thời gian và địa điểm thực hiện nghiên cứu.
Tóm lại, thiết kế phương pháp nghiên cứu đóng vai trò quan trọng trong việc định hình cách bạn sẽ tiến hành nghiên cứu và thu thập dữ liệu. Đảm bảo rằng phương pháp bạn chọn là phù hợp và có khả năng mang lại kết quả chính xác và đáng tin cậy.
Bước 5: Xác định phạm vi nghiên cứu:
Khi xác định phạm vi nghiên cứu, bạn cần xác định rõ ràng về:
- Phạm vi địa lý. Xác định khu vực địa lý nơi nghiên cứu sẽ được thực hiện. Điều này đặc biệt quan trọng nếu nghiên cứu của bạn liên quan đến dữ liệu cụ thể trong một vùng nhất định.
- Phạm vi thời gian. Xác định khoảng thời gian mà nghiên cứu sẽ bao phủ. Điều này giúp bạn định hình rõ ràng về tình trạng thời gian của dữ liệu và quá trình nghiên cứu.
- Mẫu người tham gia hoặc mẫu thí nghiệm. Xác định những người hoặc đối tượng mà bạn sẽ nghiên cứu. Điều này giúp hạn chế phạm vi của dữ liệu và tập trung vào nhóm mục tiêu.
Ví dụ: Trong nghiên cứu về tác động của chế độ ăn uống không lành mạnh đến sức khỏe của người trẻ. Phạm vi nghiên cứu có thể được xác định như sau:
- Phạm vi địa lý. Nghiên cứu sẽ tập trung vào người trẻ trong thành phố XYZ.
- Phạm vi thời gian. Nghiên cứu sẽ diễn ra trong khoảng thời gian từ tháng 1 đến tháng 6 năm nay.
- Mẫu người tham gia. Nghiên cứu sẽ nghiên cứu những người trẻ từ 18 đến 25 tuổi.
Xác định phạm vi nghiên cứu giúp bạn hạn chế. Cũng như tập trung vào các yếu tố cụ thể mà bạn muốn nghiên cứu. Điều này giúp cho việc thu thập và xử lý dữ liệu trở nên hiệu quả và có tính khả thi cao hơn.
Bước 6: Đặt ra câu hỏi nghiên cứu hoặc giả thuyết:
Nếu bạn quyết định đặt ra câu hỏi nghiên cứu. Hãy đảm bảo rằng câu hỏi đó rõ ràng, cụ thể và có khả năng trả lời bằng dữ liệu thu thập được. Ví dụ, trong nghiên cứu về tác động của chế độ ăn uống không lành mạnh đến sức khỏe của người trẻ. Câu hỏi nghiên cứu có thể là: “Liệu chế độ ăn uống không lành mạnh có ảnh hưởng đến chỉ số khối cơ thể (BMI). Và mức độ mắc các bệnh liên quan đến sức khỏe ở người trẻ?”
Nếu bạn quyết định xây dựng giả thuyết. Hãy đảm bảo rằng giả thuyết có thể được kiểm tra bằng dữ liệu thu thập được. Ví dụ, giả thuyết trong nghiên cứu về tác động của chế độ ăn uống không lành mạnh có thể là: “Chế độ ăn uống không lành mạnh gây ra tình trạng béo phì và tăng nguy cơ các bệnh lý liên quan đến sức khỏe ở người trẻ.”
Câu hỏi nghiên cứu hoặc giả thuyết là điểm chính mà nghiên cứu của bạn sẽ xoay quanh. Chúng giúp bạn tập trung vào mục tiêu chính và xác định rõ ràng về hướng đi của nghiên cứu.
Bước 7: Kiểm tra tính khả thi:
Khi kiểm tra tính khả thi, bạn cần xem xét các yếu tố sau:
- Tài nguyên: Xác định xem bạn có đủ tài nguyên như ngân sách, nhân lực, thiết bị và vật liệu cần thiết. Để thực hiện nghiên cứu không?
- Thời gian: Ước tính thời gian mà bạn sẽ cần để hoàn thành từng giai đoạn của nghiên cứu. Từ thu thập dữ liệu đến phân tích kết quả và viết báo cáo.
- Khả năng thu thập dữ liệu: Đảm bảo rằng bạn có khả năng thu thập dữ liệu. Từ mẫu người tham gia hoặc mẫu thí nghiệm một cách chính xác và đáng tin cậy.
- Vấn đề đạo đức: Đảm bảo rằng nghiên cứu của bạn tuân thủ các nguyên tắc đạo đức và luân lý trong việc thu thập, xử lý và báo cáo dữ liệu.
- Hạn chế và rủi ro: Xác định các hạn chế có thể xảy ra trong quá trình nghiên cứu. Và cách bạn có thể giảm thiểu rủi ro.
- Khả năng ứng dụng kết quả: Xem xét xem kết quả của nghiên cứu có thể ứng dụng thực tế như thế nào. Và có giá trị gì đối với lĩnh vực hoặc cộng đồng.
Kiểm tra tính khả thi giúp bạn đảm bảo rằng bạn đã chuẩn bị đầy đủ và có khả năng thực hiện nghiên cứu một cách thành công và có giá trị.
3. Một số khái niệm trong nghiên cứu khoa học
- Khái niệm nghiên cứu (Research Concept). Ý tưởng hoặc chủ đề chính mà nghiên cứu sẽ tập trung khám phá hoặc điều tra.
- Đề tài nghiên cứu research project). chủ đề hoặc vấn đề cụ thể mà một người hoặc một nhóm người quyết định nghiên cứu, điều tra và khám phá thông qua việc thu thập và phân tích thông tin.
- Mục tiêu nghiên cứu (Research Objectives). Những mục tiêu cụ thể mà nghiên cứu hướng đến đạt được, thường dựa trên khái niệm nghiên cứu.
- Câu hỏi nghiên cứu (Research Question). Một câu hỏi đặt ra để tìm hiểu hoặc giải quyết trong quá trình nghiên cứu.
- Giả thuyết (Hypothesis). Một tuyên bố dự đoán về mối quan hệ giữa các biến trong nghiên cứu. Giả thuyết có thể được kiểm tra bằng dữ liệu thu thập được.
- Phạm vi nghiên cứu (Research Scope). Phạm vi địa lý, thời gian, mẫu người tham gia và yếu tố nghiên cứu mà nghiên cứu sẽ tập trung vào.
- Phương pháp nghiên cứu (Research Methodology). Tập hợp các kỹ thuật và phương pháp được sử dụng để thực hiện nghiên cứu, bao gồm cách thu thập dữ liệu và phân tích kết quả.
- Mẫu ngẫu nhiên (Random Sample). Một nhóm người hoặc đối tượng trong nghiên cứu được chọn một cách ngẫu nhiên để đảm bảo tính đại diện cho tổng thể.
- Phân tích dữ liệu (Data Analysis). Quá trình xử lý và phân tích dữ liệu để tìm ra mẫu, xu hướng, và mối quan hệ trong dữ liệu thu thập được.
- Kết quả nghiên cứu (Research Findings). Các kết luận và thông tin quan trọng mà bạn thu thập được từ việc thực hiện nghiên cứu.
—-
Xem thêm các bài viết khác cùng chủ đề:
- Tổng hợp mẫu đề cương luận văn hay nhất
- Cách viết luận văn tiếng anh kèm bài mẫu đạt điểm cao
- Kinh nghiệm bảo vệ luận văn tốt nghiệp đại học dành cho sinh viên cuối cấp
