Thang đo trong spss là gì? Các loại thang đo trong thống kê

Thang đo trong SPSS là một khái niệm quan trọng mà không ít người làm nghiên cứu và thống kê cần phải hiểu rõ. Điều này là chìa khóa mở ra thế giới của các loại thang đo đa dạng trong lĩnh vực này.

Hãy cùng Luận Văn Online khám phá và tìm hiểu về những khái niệm quan trọng này để có cái nhìn toàn diện về cách thang đo ảnh hưởng đến quá trình phân tích và diễn giải dữ liệu thống kê.

1. Thang đo là gì?

Trong SPSS, khái niệm về thang đo được sử dụng để đánh giá và phân loại dữ liệu dựa trên các mức độ và tính chất của chúng. Thang đo trong SPSS không chỉ giúp chúng ta xác định loại dữ liệu mà còn cho phép áp dụng nhiều phép toán thống kê phù hợp để phân tích dữ liệu đó.

Bằng cách sử dụng thang đo, chúng ta có thể tạo ra những phân tích chi tiết và rõ ràng hơn về dữ liệu, từ đó giúp chúng ta hiểu rõ hơn về các mẫu, xu hướng và mối quan hệ trong dữ liệu mà chúng ta đang nghiên cứu. Việc áp dụng các phép toán thống kê phù hợp cũng giúp chúng ta đưa ra những kết luận và tiên đoán về dữ liệu một cách chính xác và tin cậy hơn. Do đó, việc hiểu và sử dụng thang đo trong SPSS là rất quan trọng để thực hiện các phân tích và nghiên cứu dữ liệu một cách hiệu quả và đáng tin cậy.

Trong SPSS, có 4 loại thang đo cơ bản mà bạn có thể sử dụng để đo lường dữ liệu. Đó là:

• Thang đo định danh (Nominal scale)
• Thang đo thứ bậc (Ordinal scale)
• Thang đo khoảng (Interval scale)
• Thang đo tỷ lệ (Ratio scale)

Nội dung liên quan: Cách sử dụng thang đo Likert 5 mức độ – Phân tích xử lý dữ liệu

2. Thang đo định danh (Nominal scale) trong SPSS

2.1. Thang đo định danh là gì?

Thang đo định danh là một loại thang đo trong SPSS được sử dụng để phân loại các biến dữ liệu thành các nhóm riêng biệt. Thang đo này không có thứ tự hay khoảng cách giữa các nhóm. Thay vì đo lường đặc tính hay giá trị cụ thể, thang đo định danh chỉ xác định danh sách các nhóm khác nhau. Ví dụ về thang đo định danh có thể là biến “giới tính” trong một nghiên cứu.

Các quan hệ trên thang đo

Trên thang đo định danh, không có quan hệ thứ tự giữa các nhóm. Mỗi nhóm được coi là độc lập và không có mức độ ưu tiên hay thứ tự đối với các nhóm khác. Điều này có nghĩa là không thể so sánh hay xếp hạng các nhóm trên thang đo định danh.

Phép toán sử dụng

Một số phép toán thống kê phân tích có thể thực hiện trong thang đo danh nghĩa:

• Tần suất (frequency): số lần xuất hiện của từng phần tử trong một tập dữ liệu.
• Số trội (mode): giá trị phần tử có số lần xuất hiện nhiều nhất trong tập dữ liệu.
• Trung bình (mean): giá trị trung bình của các phần tử trong tập dữ liệu.
• Phương sai (variance): độ biến đổi của dữ liệu so với giá trị trung bình.
• Độ lệch chuẩn (standard deviation): độ phân tán của dữ liệu so với giá trị trung bình.
• Thực hiện các phép kiểm định để xác định sự khác biệt giữa các nhóm dữ liệu.

Ví dụ thang đo định danh

Một ví dụ khác về thang đo định danh có thể là biến “tình trạng hôn nhân” trong một nghiên cứu. Trên thang đo này, có các nhóm như “đã kết hôn”, “độc thân”, “ly dị”, “góa” và “khác”. Các nhóm này không có mối quan hệ thứ tự và chỉ đơn thuần là các nhóm độc lập.

2.2. Cách chạy thang đo định danh trong SPSS

Để chạy thang đo định danh trong SPSS, bạn có thể tuân theo các bước sau:

1. Mở SPSS và tạo một bảng dữ liệu mới để làm việc.
2. Nhập dữ liệu của bạn vào bảng dữ liệu, đảm bảo rằng các biến định danh đã được định dạng đúng.
3. Chọn biến định danh mà bạn muốn chạy thang đo.
4. Trong menu trên cùng, chọn “Transform” và sau đó chọn “Recode into Different Variables”.
5. Trong hộp thoại Recode into Different Variables, chọn biến định danh mà bạn đã chọn trước đó.
6. Nhập tên biến mới để lưu kết quả chạy thang đo vào.
7. Trong phần “Output Variable”, chọn các giá trị mới tương ứng với các giá trị cũ của biến định danh.
8. Nhấn “Add” để thêm các giá trị mới vào danh sách.
9. Sau khi hoàn thành việc thêm tất cả các giá trị mới, nhấn “OK” để chạy thang đo định danh.
10. SPSS sẽ tạo một biến mới chứa kết quả chạy thang đo của biến định danh ban đầu.

3. Thang đo thứ bậc (Ordinal scale) trong SPSS

3.1. Thang đó thứ bậc là gì?

Thang đo thứ bậc là một phương pháp đo lường trong SPSS được sử dụng để xếp loại các đối tượng hoặc biến theo một trật tự nhất định. Thang đo này cho phép xác định mối quan hệ tương đối giữa các giá trị, nhưng không đo lường được khoảng cách giữa chúng.

Các quan hệ trên thang đo thứ bậc

Các quan hệ trên thang đo thường được diễn tả bằng các từ như “hơn”, “ít hơn”, “có thứ bậc cao hơn”, “có thứ bậc thấp hơn” và có thể được biểu diễn dưới dạng các nhãn hoặc số.

Với thang đo thứ bậc, chúng ta có thể sắp xếp các giá trị theo thứ tự và tính toán các chỉ số thống kê như trung bình, phương sai và hệ số tương quan.

Để sử dụng thang đo thứ bậc trong SPSS, chúng ta cần đảm bảo rằng các giá trị được gán nhãn hoặc số hóa phù hợp với thứ tự của thang đo. Chúng ta cũng có thể sử dụng các phương pháp thống kê như kiểm định Kruskal-Wallis hoặc hồi quy thứ bậc để phân tích dữ liệu trên thang đo này.

Phép toán sử dụng

Một số phép toán thống kê phân tích có thể thực hiện trong thang đo danh nghĩa:

• Tần suất (frequency)
• Số trội (mode)
• Trung vị (median): giá trị thuộc tính nằm giữa trong một tập dữ liệu.
• Tứ phân vị (quartile): giá trị phân chia dãy dữ liệu đã được sắp xếp theo thứ tự thành 4 phần, mỗi phần có số phần tử bằng nhau (hoặc gần bằng nhau).
• Thực hiện các phép kiểm định.

Ví dụ

Một ví dụ về thang đo thứ bậc là việc đánh giá mức độ hài lòng của khách hàng với sản phẩm của một công ty. Các giá trị trên thang đo này có thể là “rất không hài lòng”, “không hài lòng”, “bình thường”, “hài lòng” và “rất hài lòng”. Bằng cách sử dụng thang đo thứ bậc, công ty có thể xác định được tỷ lệ phần trăm khách hàng hài lòng và không hài lòng với sản phẩm của mình.

3.2. Cách thực hiện việc chạy thang đo thứ bậc trong SPSS

Để chạy thang đo thứ bậc trong SPSS, bạn có thể thực hiện các bước sau:

1. Mở phần mềm SPSS trên máy tính của bạn.
2. Tạo một biến mới để lưu trữ kết quả của thang đo thứ bậc.
3. Nhập dữ liệu vào SPSS bằng cách sử dụng các biến đã được chuẩn bị trước đó.
4. Chọn menu “Analyze” trên thanh công cụ chính của SPSS.
5. Chọn “Scale” trong danh sách các phân tích có sẵn.
6. Chọn “Ordinal” trong phần tùy chọn loại thang đo.
7. Chọn biến bạn đã tạo ở bước 2 làm biến đầu vào.
8. Chọn biến kết quả để lưu trữ kết quả của thang đo thứ bậc.
9. Nhấn nút “OK” để SPSS thực hiện phân tích và tính toán kết quả.

4. Thang đo khoảng (Interval scale) trong SPSS

4.1. Thang đo khoảng là gì?

Thang đo khoảng (Interval scale) là một loại thang đo trong SPSS mà các giá trị được đo không chỉ có thứ tự tương đối mà còn có cách nhau theo khoảng cố định. Ví dụ, thang đo khoảng có thể được sử dụng để đo nhiệt độ trong độ C hay độ F, với các giá trị giữa các đơn vị đo là như nhau.

Các quan hệ trên thang đo

Thang đo khoảng cho phép chúng ta so sánh các giá trị và xác định khoảng cách giữa chúng. Chúng ta có thể thực hiện các phép toán như cộng, trừ, nhân và chia trên thang đo khoảng.

Phép toán sử dụng

Một số phép toán thống kê phân tích có thể thực hiện trong thang đo khoảng bao gồm nhưng không giới hạn:

• Trung vị (median): giá trị ở giữa của một tập hợp các dữ liệu của biến quan sát, chia tập hợp thành hai phần bằng nhau.
• Trung bình (mean): giá trị trung bình của một tập hợp các dữ liệu của biến quan sát, tính bằng cách lấy tổng của tất cả các giá trị và chia cho số lượng giá trị.
• Khoảng biến thiên (range): khoảng cách giữa giá trị quan sát nhỏ nhất và giá trị quan sát lớn nhất trong tập hợp dữ liệu.
• Độ lệch chuẩn (std. deviation): độ phân tán của một tập hợp các giá trị so với giá trị trung bình của chúng, đo bằng cách tính căn bậc hai của phương sai.
• Thực hiện các phép kiểm định để đánh giá tính chính xác và đáng tin cậy của kết quả.

Ví dụ

Ví dụ, chúng ta có một tập dữ liệu về nhiệt độ hàng ngày trong một tháng. Chúng ta có thể sử dụng thang đo khoảng để tính toán sự tăng giảm nhiệt độ hàng ngày, xác định trung bình nhiệt độ trong tháng và so sánh nhiệt độ giữa các ngày.Cách chạy thang đo khoảng trong SPSS

3.2. Để chạy thang đo khoảng trong SPSS, bạn có thể tuân thủ các bước sau:

1. Khởi động SPSS và mở tập tin dữ liệu mà bạn muốn làm việc.
2. Chọn biến mà bạn muốn chạy thang đo khoảng. Đảm bảo biến này là biến số liên tục và thích hợp cho việc chạy thang đo khoảng.
3. Trong thanh menu, điều hướng đến Analyze (Phân tích) và chọn Descriptive Statistics (Thống kê mô tả).
4. Trong cửa sổ mới xuất hiện, chọn Frequencies (Tần số).
5. Di chuyển biến mà bạn đã chọn vào hộp Variables (Biến).
6. Bỏ chọn các tùy chọn mặc định nếu cần thiết, nhưng đảm bảo chọn Display frequency tables (Hiển thị bảng tần số).
7. Nhấn OK để chạy thang đo khoảng và hiển thị kết quả.

5. Thang đo tỷ lệ (Ratio scale) trong SPSS

5.1. Thang đo tỷ lệ là gì?

Thang đo tỷ lệ trong SPSS là một kiểu thang đo mà các giá trị có thể được so sánh và phép toán số học có thể được thực hiện. Thang đo tỷ lệ được sử dụng để đo lường các biến liên tục, trong đó mỗi giá trị biến có thể được xác định theo một tỷ lệ tương đối với các giá trị khác.

Các quan hệ trên thang đo

Thang đo tỷ lệ cho phép xác định các quan hệ tương đối giữa các giá trị và hiệu quả của các phép toán số học. Với thang đo tỷ lệ, ta có thể xác định được giá trị trung bình, độ lệch chuẩn, và thực hiện các phép tính như phép cộng, trừ, nhân và chia.

Phép toán sử dụng

Một số phép toán thống kê phân tích có thể được áp dụng trong quá trình đo lường tỷ lệ:

• Trung vị (median): phép toán này giúp tìm giá trị ở giữa của một tập hợp dữ liệu đã được sắp xếp.
• Trung bình (mean): phép toán này tính tổng giá trị của tất cả các số trong tập hợp và chia cho số lượng các số đó để tìm giá trị trung bình.
• Khoảng biến thiên (range): phép toán này tính hiệu giữa giá trị lớn nhất và giá trị nhỏ nhất trong một tập hợp dữ liệu.
• Độ lệch chuẩn (std. deviation): phép toán này đo lường mức độ phân tán của các giá trị trong một tập hợp dữ liệu.
• Thực hiện các phép kiểm định: trong thống kê, phép kiểm định được sử dụng để xác định mức độ tin cậy của kết quả thống kê.
• Thực hiện tất cả các phép thống kê khác: ngoài các phép toán đã đề cập, còn tồn tại nhiều phép toán khác trong lĩnh vực thống kê để phân tích và hiểu rõ hơn về dữ liệu.

Ví dụ

Một ví dụ về việc sử dụng thang đo tỷ lệ trong SPSS là khi đo lường chiều cao của một nhóm người. Ta có thể sử dụng thang đo tỷ lệ để so sánh chiều cao của các cá nhân trong nhóm, tính toán chiều cao trung bình và phân tích độ lệch chuẩn.

3.2. Cách thực hiện thang đo tỷ lệ trong SPSS

Để chạy thang đo tỷ lệ trong SPSS, làm theo các bước sau:

1. Mở phần mềm SPSS trên máy tính của bạn.
2. Tạo một bảng dữ liệu mới hoặc mở bảng dữ liệu hiện có.
3. Chọn biến mà bạn muốn tính toán thang đo tỷ lệ.
4. Chọn “Transform” từ thanh menu, sau đó chọn “Recode into Different Variables”.
5.  Trong cửa sổ Recode into Different Variables, chọn biến mà bạn muốn tính toán thang đo tỷ lệ và kéo nó vào ô “Input Variable”.
6. Đặt tên cho biến mới trong ô “Output Variable Name”.
7. Chọn “Old and New Values” và nhập các giá trị cũ và giá trị mới tương ứng với thang đo tỷ lệ của bạn.
8. Nhấn “Add” để thêm các giá trị cũ và giá trị mới, sau đó nhấn “Continue”.
9. Kiểm tra lại các cài đặt của bạn và nhấn “OK” để chạy thang đo tỷ lệ.
10. SPSS sẽ tính toán thang đo tỷ lệ cho biến bạn đã chọn và tạo ra biến mới chứa kết quả.

6. Sự khác biệt của 4 loại thang đo trong SPSS

7. Những lưu ý khi lựa chọn thang đo

Khi lựa chọn một thang đo trong quá trình nghiên cứu, có một số lưu ý quan trọng mà chúng ta cần xem xét. Dưới đây là những lưu ý để giúp bạn lựa chọn thang đo phù hợp:

• Hiểu rõ tác động của thang đo: Trước khi lựa chọn thang đo, chúng ta cần hiểu rõ những tác động mà thang đo đó có đến loại dữ liệu mà chúng ta thu thập. Mỗi thang đo có thể tác động trực tiếp đến việc thu thập và phân tích dữ liệu, do đó, việc hiểu rõ các tác động này sẽ giúp chúng ta lựa chọn thang đo phù hợp.
• Các phép toán thống kê: Mỗi loại thang đo sẽ sử dụng các phép toán thống kê khác nhau. Việc này cần được lưu ý để đảm bảo tính chính xác và đáng tin cậy của kết quả thu được từ thang đo. Ví dụ, trong thang đo tỷ lệ, chúng ta có thể sử dụng các phép toán như trung bình, tỷ lệ phần trăm, hay tỉ lệ cơ hội. Trong khi đó, thang đo khoảng cho phép chúng ta thực hiện các phép toán như cộng, trừ, nhân và chia trên thang đo.
• Khách quan và đáng tin cậy: Thang đo khoảng là một loại thang đo được thu thập bằng thang điểm từ 1 đến 5 hoặc từ 1 đến 10, mà không có tiêu chuẩn cụ thể cho mỗi bậc của thang đo. Do đó, việc cho điểm trên thang đo này không phản ánh một cách khách quan vì câu trả lời thường phụ thuộc vào cảm xúc của người trả lời. Điều này cần được lưu ý khi sử dụng thang đo khoảng và đảm bảo tính khách quan và đáng tin cậy của dữ liệu thu thập được.
• Liên kết với mục tiêu nghiên cứu: Lựa chọn thang đo phù hợp cần phải liên kết chặt chẽ với mục tiêu nghiên cứu của bạn. Điều này đảm bảo rằng dữ liệu thu thập được từ thang đo sẽ cung cấp thông tin cần thiết để trả lời câu hỏi nghiên cứu và đạt được mục tiêu của bạn.

Tóm lại, việc lựa chọn thang đo phù hợp và hiểu rõ các lưu ý khi sử dụng thang đo sẽ đảm bảo tính chính xác và đáng tin cậy của dữ liệu thu thập được trong quá trình nghiên cứu của bạn.

—

Xem thêm các bài viết khác cùng chủ đề:

• Thang đo likert là gì? Khái niệm, ví dụ và cách sử dụng
• Phương pháp nghiên cứu khoa học là gì? Tìm hiểu đặc điểm, phân loại, ví dụ
• Cách làm lý do chọn đề tài, tính cấp thiết của đề tài luận văn

Luận Văn Online hy vọng rằng bài viết này đã giúp bạn giải đáp một phần những băn khoăn về việc tìm một dịch vụ uy tín để nghiên cứu khoa học, hỗ trợ chạy spss.